همانطور كه پاهای شما بعد از يك پياده روی طولانی خسته و رنجور ميشوند، لاستيكهای خودروی شماهم به مرور زمان فرسوده ميشوند. اما آيا اين فرسودگی دراثر عادات بد رانندگی بوجود مي‌آيد؟ معمولا اينطور نيست، بلكه استفاده از لاستيكها به طور طبيعی مي‌تواند به بالارفتن سن آنها منجرشود. از سوی ديگر لاستيكهای معيوب درهنگام رانندگی مي‌توانند شرايط مصيبت باری را برای شما رقم بزنند، باعث شوند كنترل خودرو از دست شما خارج شود يا باعث شوند در وسط جاده گير بيافتيد و نتوانيد سر موقع به مقصد برسيد.
لاستيك قديمی خودرو
لاستيك های دهه هفتاد به لاستيك های نخی معروف بودند. چرا كه پوشش رويی اين لاستيك ها از نخ های ابريشم تشكيل می شد. و حتی امروز هم بسياری از افراد مسن همچنان بر كارايی و كيفيت مناسب اين تايرها تأكيد دارند. اما پيشرفت علم و تكنولوژی سبب شد تا لاستيك های سيمی جايگزين لاستيك های نخی شوند.
لاستيك های سيمي
لاستيك های نسل جديد با نام سيمی يا راديال شناخته می شوند. البته اين مدل لاستيك ها از اواخر دهه 70 نيز به توليد رسيده بودند. لاستيك های راديال دارای سطح مقطع پوشيده شده از سيم های متقاطع استيل هستند كه باعث می شود تحمل فشار و سرعت در دورهای بالا افزايش يابد. همچنين نسبت به لاستيك های قبلی (نخي) عملكرد بهتری از خود نشان دهند.
اكثر رانندگان، خودروهای خود را برطبق عادت روزانه و بدون كوچك‌ترين توجه به وضعيت لاستيك آن كه نقشی بسيار مهم در كيفيت رانندگی و ايمنی خودروها دارد، مورداستفاده قرار مي‌دهند. با رعايت و انجام اين 7 نكته عمر لاستيك خودرو خود را زياد كنيد.
1- باد چرخ‌ها را وقتی سرد هستند تنظيم كنيد
توجه داشته باشيد تغيير دما باعث مي‌شود فشار باد لاستيك عوض شود، هر 5 درجه تغيير در درمای هوا، 1 psi در فشار باد تاير تغيير ايجاد ميكند، يعنی كاهش دما به مقدار 15 درجه سانتی گراد 10 درصد كم بادی را به دنبال خواهد داشت.
خود لاستيكها نيز به مرور كم باد ميشوند. مثلاً هرماه به طور متوسط، لاستيك خودرو 2 psi از فشار باد خود را از دست مي‌دهد كه در هوای گرم اين كاهش فشار با سرعت بيشتری صورت مي‌پذيرد.
در خصوص تنظيم باد تايرها مهم است بدانيم كه هيچ كس با نگاه كردن به تاير (به خصوص تاير راديال) نمي‌تواند بگويد لاستيك كم باد است يا خير زيرا از لحاظ ظاهری حتی 50 درصد كم باد بودن هم قابل تشخيص نيست.
برای اطمينان از تنظيم بودن فشار باد بايد يك درجه باد مرغوب خريداری كنيد. معمولاً درجه‌های باد كه آپاراتي‌ها به كار مي‌برند دقيق نيستند زيرا به طور دائم در معرض ضربه اند و به طرز صحيحی نگهداری نمي‌شوند. ضمن آنكه فشار باد بايد در حالت سرد اندازه گرفته شود يعنی خودرو حداقل سه ساعت متوقف بوده و يا كمتر از 2 كيلومتر طی مسير كرده باشد. معمولاً در حالت نرمال رانندگی دمای لاستيك تا 35 درجه سانتی گراد افزايش مي‌يابد. پس اگر شما تا آپاراتی برانيد، درعمل آنجا فشار باد به صورت دقيق اندازه گرفته نخواهد شد، پس بهتر است با درجه باد خانگی خود آن را امتحان كنيد.
2- تايرها را از لحاظ فرسايش غيرمتقارن بازديد كنيد
هرگونه ساييدگی غيرمعمول مي‌تواند نشانی از بروز اشكال در سيستم فرمان و تعليق باشد. برای عيب يابی در لرزش غربيلك فرمان لاستيكها وآج لاستيكها و ساييدگی آنها بسيار مهم بوده و مي‌تواند باعث اين عيب شود. لاستيكهای جلو بسيار مهم هستند. آج تايرها، كيفيت آنها و نحوه قرارگيري‌شان مي‌تواند در بسياری از پارامترها تاثير بسيار زيادی بگذارد. حتی تفاوت ميزان آج لاستيك چپ و راست مي‌تواند غربيلك را تا حدودی بلرزاند. پس در كيفيت لاستيكهای خودروی خود دقت كنيد تا از عوارض آن به دور بمانيد.
3- اگر خورده شيشه، شن و ساير اجسام خارجی لابه لای آج گير كرده باشد، آن را خارج كنيد
اين اجسام مي‌توانند به تدريج در لاستيك فرو روند و سبب بروز نشتی باد از آن شوند.
4- تنظيم بودن چرخ‌ها
تنظيم بودن چرخ‌ها به معنی آن است كه همه چرخ‌های خودرو نسبت به محور اصلی آن كاملاً عمود و در يك راستا باشند، در غير اين صورت لاستيك نمي‌تواند به خوبی به گردش درآيد و مقداری از انرژی صرف كشيده شدن آن مي‌شود كه ضمن افزايش سوخت، عمر لاستيك را كم ميكند.
برای اطمينان از تنظيم بودن چرخ‌ها خودرو را در محل مسطحی مانند يك پاركينگ خلوت به حركت در آوريد، به آرامی فرمان را رها كنيد، نبايد فرمان به هيچ سمتی بكشد. تنظيم فرمان و چرخ‌ها بايد حداقل هر 25 هزار كيلومتر يا سالی يكبار انجام شود.
5- بالانس تايرها
به طور معمول تاير و متعلقات چرخ روی هم حدود 20 كيلوگرم وزن دارند. اگر اين وزن به طور همگن روی چرخ توزيع نشده باشد به اصطلاح گفته مي‌شود چرخ بالانس نيست. تغييری ناچيز به اندازه 14 گرم در اين 20 كيلو سبب مي‌شود خودرو هنگام حركت مرتعش شود.
اگر در فرمان لرزش احساس مي‌كنيد احتمالاً چرخ‌های جلو بالانس نيستند و اگر در صندلی لرزش مي‌بينيد چرخ‌های عقب از بالانس خارج شده‌اند. لازم است با مراجعه به آپاراتی هر 20 هزار كيلومتر از بالانس بودن چرخ‌ها اطمينان پيدا كنيد. فراموش نكنيد در يك شاهراه كه با سرعت 120 كيلومتر بر ساعت در حال حركت هستيد، هر تاير حداقل 14 بار در ثانيه در حال چرخيدن است. بالانس نبودن سبب خرابی جلوبندی و سيستم تعليق خودروی شما نيز خواهد شد.
6- جابه جا كردن چرخ‌ها
بهتر است هر 8 تا 10 هزار كيلومتر، جای لاستيكها را با يكديگر عوض كنيد، به اين دليل كه لاستيك های جلو سريعتر ساييده می شوند زيرا وظيفه چرخش خودرو در پيچ‌ها را نيز انجام مي‌دهند، به خصوص اگر خودروی شما اكسل جلوست، سايش سريع تر رخ مي‌دهد. نحوه تعويض لاستيكها با يكديگر در دفترچه راهنمای خودرو درج مي‌شود. البته زياد شنيديم كه لاستيكهای جلو مهم تر از عقب هستند ..اين درسته كه لاستيكهای جلو فقط عمرشون كوتاهتره وزودتر فرسوده ميشوند ولی اگر لاستيك عقب بتركد خطر بيشتری دارد وقتی ميگوييم لاستيكها ضربدری عوض شود فقط برای اين است كه چون سايش تاير جلو بيشتر است مدتی با لاستيك عقب عوض شود وبعد از مدتی هر چهار لاستيك عوض شود نه اينكه لاستيك كه عمر خودشو كرده و آجی نداره بزاريم برای عقب و لاستيك بهتر را برای جلو ...اين كار خطرناكه ....
7- نگهداری لاستيك
لاستيك را بايد در محيط تميز به صورت عمودی انبار كنيد، جايی كه از نور مستقيم آفتاب يا نورهای مصنوعی شديد، حرارت، موتورهای الكتريكی (به دليل ايجاد اوزون) و هيدروكربن‌ها (برش‌های نفتي) دور باشد. اگر لاستيك را روی رينگ نگه می داريد، باد آن را روی 15 psi تنظيم كنيد تا از ترك برداشتن جلوگيری شود.
چه زمانی به لاستيك نو نياز داريم؟
هنگامی كه آج رويه به 6.1 ميليمتر كاهش يابد بايد لاستيك را عوض كرد.اطلاع از ارتفاع آج اغلب با درجه مخصوص عمق سنج آج انجام می شود.
